ĐERBA – SINAGOGA I SPOMENIK ŽELjA
Najveća sinagoga nalzi se u Ermadu, što označava pojam raja. Mesto hodočašća Jevreja koji žive u gradskim kvartovima i u dva velika sela. Zdanje je podignuto 1922. godine. I dekoracija potiče iz XX veka. Namernika dočekuju dve sobe za prihvat posetilaca, u kojima se skidaju cipele, uz obavezno stavljanje jevrejskih kapa na glavu. Dočekuje ih prostorija za molitvu, sa ukrasima od srebra i zlata i stolicom na levoj strani za rabina. Za vreme molitve rabin iznosi najstariju Toru i pokazuje je vernicima – hebrejski zakon koji sadrži petoknjižje (pet Mojsijevih knjiga, osnivača jevrejske religije 1225. godine pre nove ere). To ej zbirka verskih i pravnih propisa, kao i starih mitova. Na staklenim delovima sinagoge vernici mogu da upišu imena umrlih predaka.
ĐERBA – najstarija jevrejska zajednica
U Đerbi živi oko 5.000 Jevreja, i to je jedna od najstarijih jevrejskih zajednica na svetu. Stizali su nakon tri velike prisilne seobe. Prva kada je Feničansko kraljevstvo uništilo Vavilon i u njemu Solomonov hram (VI vek p.n.e.). tada su izbegli Jevreji podigli prvu sinagogu koju su nazvali Griba, a to ime zadržalo je i današnje zdanje.
Rimski imperator Titus u I veku uništio je novopodignuti Solomonov hram u Jerusalimu i proterao Jevreje (deo njih utočište su pronašli u Đerbi). Najzad, treća seoba Jevreja usledila je iz Španije i Portugala u XII veku. Proterani su zajedno sa muslimanima koji su na Iberijskom poluostvru bili prisutni oko 200 godina.
Jevreji pohađaju redovne škole a u posbnoj školi izučavaju Toru.
Svakog maja održava se verska ceremonija koja traje nedelju dana i okuplja Jevreje iz čitavog sveta. Oni donose različite suvenire, hranu i predmete od zlata koji služe u religiozne svrhe. Nadomak sinagoge je posebna zgrada, sa 114 soba za smeštaj manje imućnih gostiju po simboličnoj ceni.
Osim molitve u sinagogi, na svetkovinu donose drveni spomenik na točkovima. Žene, ređe muškarci, izgovaraju želje u marame koje zatim vezuju oko spomenika. Onda spomenik vuku do kuće u kojo živi rabin, svako po stotinu metara, uz prethodnu licitaciju. Ceremonija se ponavlja, uz najveći ulog onog kome pripada čast da drveni spomenik unese preko rabinovog kućnog praga.
